Ef einhverjar spurningar varðandi Borgarlínuna vakna er hægt að hafa samband við okkur í gegnum netfang okkar. Við svörum í þeirri röð sem póstar berast.
Borgarlínan verður í sérrými alls staðar þar sem er raunhæft að hún sé í sérrými. Í fyrstu framkvæmdalotu er áætlað að 71% sé í sérrými, 29% sé í blandaðri bílaumferð.
Borgarlínan verður megin drifkrafturinn í þróun höfuðborgarsvæðisins í átt að sjálfbæru kolefnishlutlausu borgarsamfélagi, þar sem ungir sem aldnir fá raunhæft val um vistvæna ferðamáta með aðgengilegum almenningssamgöngum, hjóla- og göngustígum.
Með aukinni notkun á vistvænum ferðamátum minnkar bílaumferð auk þess sem dregur úr svifryks- og hljóðmengun og losun gróðurhúsalofttegunda minnkar.
Vagnar Borgarlínunnar verða vistvænir og mikil áhersla verður lögð á að auka umhverfisgæði meðfram línunni.
Í aðgerðarárætlun ríkisstjórnarinnar í loftslagsmálum til að ná markmiðum Parísarsamningsins koma fram skýr markmið um að draga úr losun frá vega- og gatnasamgöngum sem og áhersla á að breyta ferðavenjum með því að styrkja innviði fyrir virka ferðamáta og eflingu almenningssamgangna. Markmiðið með aðgerðunum er að losun frá samgöngum á landi árið 2030 hafi dregist saman um 26 þúsund tonn af CO2 ígildum. Borgarlínunni er ætlað mikilvægt hlutverk við að ná fram þessu markmiði.
Í svæðisskipulagi höfuðborgarsvæðisins 2040 eru skilgreindir samgöngu- og þróunarásar. Gert verður ráð fyrir auknum byggingarheimildum á þróunarásum með það að markmiði að þétta byggð.
Þessir ásar eru grundvöllur stofnleiða sem leiðakerfi Strætó og Borgarlínu mun byggja á. Markmiðið með því er að árið 2040 muni a.m.k. 2/3 íbúa á höfuðborgarsvæðinu búa í göngufjarlægð við góðar almenningssamgöngur.
Rannsóknir hafa sýnt að blönduð hæfilega þétt byggð og gott aðgengi að almenningssamgöngum eru þeir þættir sem mestu ráða um hvort fólk noti þær.
Verði ekki farið í Borgarlínuna mun heildarferðartími aukast í öllum samgöngumátum. Því fleiri sem nota almenningssamgöngur, því styttri verður heildarferðartími á höfuðborgarsvæðinu.
Á einhverjum köflum verður þrengt að bílaumferð en það er þó ljóst að í heildina verður Borgarlínan til þess að draga úr umferðatöfum fyrir einkabílinn.
Vert er að minnast á Samgöngusáttmála ríkisins og sex sveitarfélaga á höfuðborgarsvæðinu í þessu samhengi. Samgöngusáttmálinn var gerður árið 2020 og nær til 2015, í honum felst metnaðarfull uppbygging á samgönguinnviðum og almenningssamgöngum:
52,2 milljarðar verða lagðir í stofnvegi
49,6 milljarðar verða lagðir í innviði Borgarlínunnar og almenningssamgöngur
8,2 milljarðar verða lagðir í göngu- og hjólastíga, göngubrýr og undirgöng
7,2 milljarðar verða lagðir í bætta umferðarstýringu og sértækar öryggisaðgerðir
Í greiningum fyrir Borgarlínuna er gert ráð fyrir 44% aukningu í fjölda farþega (frá 2019). Hluti af því skýrist af áætlun um mikla fjölgun íbúa, sem verða yfir 300.000 innan næstu tveggja áratuga, en einnig munu bætt þjónusta, hraðari og tíðari ferðir laða að sér fleiri viðskiptavini.
Já, vagnakaup eru vissulega tekin með í reikninginn. Sem dæmi má nefna að kaup og rekstur vagna er hluti af rekstrarkostnaði leiðarkerfisins í félagshagfræðilegri greiningu á fyrsta áfanga Borgarlínunnar.
Borgarlínan og Strætó verða hluti af einu, heildstæðu almenningssamgangnakerfi þar sem borgarlínuleiðir verða eins og slagæðar milli helstu kjarna höfuðborgarsvæðisins.
Í hinu Nýja leiðakerfi Strætó, sem er langt komið í þróun, er gert ráð fyrir tvenns konar leiðum: Stofnleiðum og almennum leiðum. Stofnleiðirnar eru grunnurinn að framtíðarskipan Borgarlínu, og breytast þær í borgarlínuleiðir eftir því sem sérrýmið byggist upp, en með sérrými eykst tíðni ferða og ferðatími styttist.
Til að hægt sé að auka tíðni og stytta ferðatíma þarf Borgarlína að komast leiðar sinnar óháð bílaumferð og sérrými (borgarlínubrautir) er því lykilatriði fyrir hið nýja samgöngukerfi.
Æskilegt er að borgarlínubrautir verði miðlægar og sú útfærsla er algengust í nýlegum hágæða almenningssamgöngukerfum. Kostir slíkrar útfærslu eru miklir, þá helst vegna þess að tafir almenningssamgangna eru lágmarkaðir og gott aðgengi er að stöðvum. Vagnar geta keyrt bæði inni í sérrými og í blandaðri umferð en borgarlínuvagnar munu þurfa að keyra í blandaðri bílaumferð á einstaka stöðum, þar sem ekki er nóg pláss fyrir sérrými.
Á árunum 2023-2033 verða lögð sérrými fyrir Borgarlínu inná hið Nýja leiðanet Strætó: Stofnleiðir Strætó munu breytast í borgarlínuleiðir eftir því sem sérrýmið byggist upp.
Hluti sérrýma mun nýtast fleiri en einni leið Borgarlínu sem og Strætó og mun hlutfall sérrýma aukast hratt þegar á líður. Þá verður sérrýmið aðgengilegt neyðarakstri sem bætir öryggi íbúa höfuðborgarsvæðisins.
Vagnar Borgarlínu verða liðskiptir og knúnir af innlendum, vistvænum orkugjöfum. Þeir verða ýmist 18 m langir (einn liður) eða 24 m langir (tveir liðir) og því lengri en hefðbundnir strætisvagnar og geta tekið allt að 160 farþega.
Vagnarnir verða rýmri að innan en hefðbundnir almenningsvagnar og hafa bæði tröppulausan gólfflöt og tröppulaust aðgengi frá brautarpalli. Fargjald er greitt á brautarpallinum og því er hægt að ganga inn um hvaða hurð sem er á vagninum.
Íbúum höfuðborgarsvæðisins mun fjölga um 70.000 til ársins 2040 – eða um 90 í hverri einustu viku. Því fylgir stóraukinn bílafloti og umferðarspár sýna að þrátt fyrir miklar fjárfestingar í samgöngumannvirkjum aukast umferðartafir verulega ef ekki tekst að fjölga þeim sem nýta sér aðra ferðamáta en einkabílinn.
Þar koma góðar almenningssamgöngur sterkar inn, en þess ber að geta að Borgarlínan og Strætó munu starfa saman í einu heildstæðu kerfi. Með Borgarlínunni verða almenningssamgöngur að raunhæfum valkosti sem sniðinn er að þörfum notenda.
Ef fleiri nota hágæða almenningssamgöngur nota færri einkabílinn sem dregur úr neikvæðum áhrifum umferðar: Svifryki, losun gróðurhúsalofttegunda og hljóðmengun, og tafir í umferðum minnka. Þá benda rannsóknir til að innleiðing hágæða almenningssamgangna hafi jákvæð áhrif á umferðaröryggi fyrir alla ferðamáta.
Bílastæðum mun vissulega fækka eitthvað við uppbyggingu Borgarlínunnar. Reynslan erlendis frá hefur hins vegar sýnt fram á að alls staðar þar sem hágæða almenningssamgöngum hefur verið komið á hefur fasteignaverð hækkað og viðskipti blómstrað.
Spurt og svarað
Ert þú með spurningu sem varðar Borgarlínuna?
Ef einhverjar spurningar varðandi Borgarlínuna vakna er hægt að hafa samband við okkur í gegnum netfang okkar. Við svörum í þeirri röð sem póstar berast.
Spurt og svarað
Borgarlínan verður í sérrými alls staðar þar sem er raunhæft að hún sé í sérrými. Í fyrstu framkvæmdalotu er áætlað að 71% sé í sérrými, 29% sé í blandaðri bílaumferð.
Borgarlínan verður megin drifkrafturinn í þróun höfuðborgarsvæðisins í átt að sjálfbæru kolefnishlutlausu borgarsamfélagi, þar sem ungir sem aldnir fá raunhæft val um vistvæna ferðamáta með aðgengilegum almenningssamgöngum, hjóla- og göngustígum.
Í aðgerðarárætlun ríkisstjórnarinnar í loftslagsmálum til að ná markmiðum Parísarsamningsins koma fram skýr markmið um að draga úr losun frá vega- og gatnasamgöngum sem og áhersla á að breyta ferðavenjum með því að styrkja innviði fyrir virka ferðamáta og eflingu almenningssamgangna. Markmiðið með aðgerðunum er að losun frá samgöngum á landi árið 2030 hafi dregist saman um 26 þúsund tonn af CO2 ígildum. Borgarlínunni er ætlað mikilvægt hlutverk við að ná fram þessu markmiði.
Í svæðisskipulagi höfuðborgarsvæðisins 2040 eru skilgreindir samgöngu- og þróunarásar. Gert verður ráð fyrir auknum byggingarheimildum á þróunarásum með það að markmiði að þétta byggð.
Þessir ásar eru grundvöllur stofnleiða sem leiðakerfi Strætó og Borgarlínu mun byggja á. Markmiðið með því er að árið 2040 muni a.m.k. 2/3 íbúa á höfuðborgarsvæðinu búa í göngufjarlægð við góðar almenningssamgöngur.
Rannsóknir hafa sýnt að blönduð hæfilega þétt byggð og gott aðgengi að almenningssamgöngum eru þeir þættir sem mestu ráða um hvort fólk noti þær.
Verði ekki farið í Borgarlínuna mun heildarferðartími aukast í öllum samgöngumátum. Því fleiri sem nota almenningssamgöngur, því styttri verður heildarferðartími á höfuðborgarsvæðinu.
Á einhverjum köflum verður þrengt að bílaumferð en það er þó ljóst að í heildina verður Borgarlínan til þess að draga úr umferðatöfum fyrir einkabílinn.
Vert er að minnast á Samgöngusáttmála ríkisins og sex sveitarfélaga á höfuðborgarsvæðinu í þessu samhengi. Samgöngusáttmálinn var gerður árið 2020 og nær til 2015, í honum felst metnaðarfull uppbygging á samgönguinnviðum og almenningssamgöngum:
Í greiningum fyrir Borgarlínuna er gert ráð fyrir 44% aukningu í fjölda farþega (frá 2019). Hluti af því skýrist af áætlun um mikla fjölgun íbúa, sem verða yfir 300.000 innan næstu tveggja áratuga, en einnig munu bætt þjónusta, hraðari og tíðari ferðir laða að sér fleiri viðskiptavini.
Já, vagnakaup eru vissulega tekin með í reikninginn. Sem dæmi má nefna að kaup og rekstur vagna er hluti af rekstrarkostnaði leiðarkerfisins í félagshagfræðilegri greiningu á fyrsta áfanga Borgarlínunnar.
Borgarlínan og Strætó verða hluti af einu, heildstæðu almenningssamgangnakerfi þar sem borgarlínuleiðir verða eins og slagæðar milli helstu kjarna höfuðborgarsvæðisins.
Í hinu Nýja leiðakerfi Strætó, sem er langt komið í þróun, er gert ráð fyrir tvenns konar leiðum: Stofnleiðum og almennum leiðum. Stofnleiðirnar eru grunnurinn að framtíðarskipan Borgarlínu, og breytast þær í borgarlínuleiðir eftir því sem sérrýmið byggist upp, en með sérrými eykst tíðni ferða og ferðatími styttist.
Til að hægt sé að auka tíðni og stytta ferðatíma þarf Borgarlína að komast leiðar sinnar óháð bílaumferð og sérrými (borgarlínubrautir) er því lykilatriði fyrir hið nýja samgöngukerfi.
Æskilegt er að borgarlínubrautir verði miðlægar og sú útfærsla er algengust í nýlegum hágæða almenningssamgöngukerfum. Kostir slíkrar útfærslu eru miklir, þá helst vegna þess að tafir almenningssamgangna eru lágmarkaðir og gott aðgengi er að stöðvum. Vagnar geta keyrt bæði inni í sérrými og í blandaðri umferð en borgarlínuvagnar munu þurfa að keyra í blandaðri bílaumferð á einstaka stöðum, þar sem ekki er nóg pláss fyrir sérrými.
Á árunum 2023-2033 verða lögð sérrými fyrir Borgarlínu inná hið Nýja leiðanet Strætó: Stofnleiðir Strætó munu breytast í borgarlínuleiðir eftir því sem sérrýmið byggist upp.
Hluti sérrýma mun nýtast fleiri en einni leið Borgarlínu sem og Strætó og mun hlutfall sérrýma aukast hratt þegar á líður. Þá verður sérrýmið aðgengilegt neyðarakstri sem bætir öryggi íbúa höfuðborgarsvæðisins.
Vagnar Borgarlínu verða liðskiptir og knúnir af innlendum, vistvænum orkugjöfum. Þeir verða ýmist 18 m langir (einn liður) eða 24 m langir (tveir liðir) og því lengri en hefðbundnir strætisvagnar og geta tekið allt að 160 farþega.
Vagnarnir verða rýmri að innan en hefðbundnir almenningsvagnar og hafa bæði tröppulausan gólfflöt og tröppulaust aðgengi frá brautarpalli. Fargjald er greitt á brautarpallinum og því er hægt að ganga inn um hvaða hurð sem er á vagninum.
Íbúum höfuðborgarsvæðisins mun fjölga um 70.000 til ársins 2040 – eða um 90 í hverri einustu viku. Því fylgir stóraukinn bílafloti og umferðarspár sýna að þrátt fyrir miklar fjárfestingar í samgöngumannvirkjum aukast umferðartafir verulega ef ekki tekst að fjölga þeim sem nýta sér aðra ferðamáta en einkabílinn.
Þar koma góðar almenningssamgöngur sterkar inn, en þess ber að geta að Borgarlínan og Strætó munu starfa saman í einu heildstæðu kerfi. Með Borgarlínunni verða almenningssamgöngur að raunhæfum valkosti sem sniðinn er að þörfum notenda.
Ef fleiri nota hágæða almenningssamgöngur nota færri einkabílinn sem dregur úr neikvæðum áhrifum umferðar: Svifryki, losun gróðurhúsalofttegunda og hljóðmengun, og tafir í umferðum minnka. Þá benda rannsóknir til að innleiðing hágæða almenningssamgangna hafi jákvæð áhrif á umferðaröryggi fyrir alla ferðamáta.
Bílastæðum mun vissulega fækka eitthvað við uppbyggingu Borgarlínunnar. Reynslan erlendis frá hefur hins vegar sýnt fram á að alls staðar þar sem hágæða almenningssamgöngum hefur verið komið á hefur fasteignaverð hækkað og viðskipti blómstrað.